Bài thơ “Đồng chí” của Chính Hồ là bài thơ mở đầu cho dòng thơ cách mạng trong chương trình Ngữ văn 9. Bài thơ thể hiện tình đồng chí, đồng hành. Đây là tình cảm cách mạng của những người cùng chung lý tưởng cộng sản.
Bài tập dưới đây sẽ giúp các em ôn tập, củng cố kiến thức, rèn luyện kĩ năng làm văn Phân tích một đoạn thơ.
hình thức của bài thơ “đồng chí”
Đề: Cho bài thơ sau
“Quê em nước chua mặn ngọt
Làng tôi sỏi đá, đất cằn cỗi
bạn và tôi là người lạ
Theo bản chất, chúng tôi không bao giờ đụng độ nhau.
Một khẩu súng có đầu súng
Đêm lạnh chăn chung chăn đôi đồng cảnh.
Các đồng chí!
Câu hỏi thứ nhất: Đoạn trước trích từ bài thơ nào? Ai là tác giả? Em hãy giới thiệu đôi nét về tác giả bài thơ.
Câu 2: Trong bài thơ có từ “ba”, em hiểu từ “ba” có nghĩa là gì?
Câu 3: Xác định từ láy trong đoạn văn và giải thích nghĩa của từ đó.
Câu hỏi thứ tư: Trong bài thơ trên, nếu tác giả viết: “Anh với em là người dưng” thì nội dung câu thơ có bị ảnh hưởng gì không? Tại sao?
Câu 5: Khái quát nội dung của bài thơ đã cho thành một câu, dùng câu đó làm câu mở đầu để viết một đoạn văn theo thể văn thuyết minh.
hướng dẫn bài tập về nhà
Câu hỏi số 1
– Đoạn thơ trên là một đoạn trích trong bài thơ “Đồng chí” của Hồ Chính Hoành.
Đôi nét về tác giả Chính Hựu:
+ Nơi sinh: Can Lộc, Hà Tĩnh
+ Tên khai sinh: Trần Đình Đắc
+ Là nhà thơ sáng tác văn học trong các cuộc kháng chiến chống Pháp và Mĩ.
+ Thể thơ giản dị, ngôn ngữ và hình ảnh thơ cô đọng, giàu ý nghĩa biểu cảm.
câu 2
Học sinh có thể giải thích ý chính:
Bí mật là tình thân, là lớp dính. Họ cùng nhau vượt qua khó khăn, nghịch cảnh, giúp đỡ, thấu hiểu và đồng cảm.
câu 3
Chữ “nước mặn đồng chua”: điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, khó khăn, thiếu thốn.
câu 4
Nội dung của đoạn thơ có bị ảnh hưởng không?
– Vì từ “hai” là lượng từ biểu thị một lượng. Double cũng biểu thị số lượng 2, nhưng nó có liên quan và không thể tách rời. Từ đó, tác giả muốn thể hiện tình đồng chí gắn bó, không thể tách rời.
câu hỏi 5
Bảy câu thơ đầu của bài “Tình đồng chí” của người lính Chính Hồ xác định những cơ sở cơ bản của tình đồng chí thiêng liêng, cao cả.
Tác giả viết ở đầu bài thơ: “Nơi tôi sinh ra là đồng chua nước mặn/ Làng tôi nghèo đất cày trên đá”. Ở hai câu thơ này, tác giả đã vận dụng thành công thể thơ nước đôi: “quê em” – “làng em”, “đồng chua nước mặn” – “đất cháy đá mòn” để tạo nên hai hình ảnh thơ. Đồng bộ và nhịp nhàng. Những cụm từ “nước mặn đất chua”, “đất cày sỏi đá” đã gợi lên hoàn cảnh sống, điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, khó khăn của bộ đội. Và đây cũng chính là cơ sở đầu tiên của tình bạn: tuy khác nhau về địa lý nhưng họ đều xuất thân từ những vùng quê nghèo và có tình làng nghĩa xóm sâu nặng. Từ “đôi” kết hợp với những đại từ thể hiện sự thân mật thân mật: “anh”, “tôi” trong điệp ngữ “Anh với tôi là một đôi người xa lạ” đã làm cho hình ảnh hai người lính xa lạ trở thành những người xa lạ. Gần hơn và gần hơn bao giờ hết. Bài thơ “tay kề mũi súng” tổng kết nền tảng thứ hai của tình đồng đội, đó là cùng chung sứ mệnh và lý tưởng chiến đấu. “Súng” là hình ảnh ẩn dụ cho sứ mệnh chống lại quân xâm lược ngoài hành tinh, còn “Đầu” là hình ảnh ẩn dụ cho lý tưởng của người lính. Quá trình hình thành tình bạn diễn ra rất tự nhiên: từ sự chia tay “quê em”, “làng em”, đến lời khẳng định “đêm lạnh chung chăn như tri kỷ” – nền tảng thứ ba của tình yêu. Đồng chí: Hoàn cảnh sinh hoạt và chiến đấu chung. Câu thơ thứ bảy, “Đồng chí ơi!” là một câu đặc biệt, được thốt ra như một nốt nhạc thắp sáng cả bài thơ, như một tiếng reo vui, một lời khẳng định mạnh mẽ giữa sự kết hợp giữa tình bạn và tình người, đó là tình đồng chí.
Để tiếp cận phương pháp, nội dung bài học hấp dẫn của phân môn ngữ văn, các em có thể ghi lại thí nghiệm trên Novateen.
